Beschrijven & Plaatsen
Wie, wat, waar, en hoe ziet het eruit?
De wereld in het verhaal
Verhalen komen tot leven door beschrijvingen. Hoe zien de personages eruit? Waar speelt het zich af? Met deze woorden kun je de wereld van het verhaal visualiseren.
Bijvoeglijke naamwoorden, voorzetsels en familierelaties vormen het decor waarin de actie plaatsvindt. Deze elementen maken het verschil tussen een skelet van gebeurtenissen en een rijk, levendig verhaal.
Hoofdstuk
10
Bijvoeglijke Naamwoorden & Beschrijvingen
Kleur, karakter en eigenschappen
Duitse bijvoeglijke naamwoorden krijgen uitgangen afhankelijk van het geslacht, de naamval en of er een lidwoord voor staat.
Bijvoeglijk naamwoord verbuiging
Na bepaald lidwoord (der/die/das):
| Naamval | Mannelijk | Vrouwelijk | Onzijdig | Meervoud |
|---|---|---|---|---|
| Nominatief | der große Mann | die große Frau | das große Kind | die großen Kinder |
| Accusatief | den großen Mann | die große Frau | das große Kind | die großen Kinder |
| Na ein/eine | ein großer Mann | eine große Frau | ein großes Kind | |
| Zonder lidwoord | großer Mann | große Frau | großes Kind | große Kinder |
Veelvoorkomende bijvoeglijke naamwoorden
groß
→
groot
klein
→
klein
gut
→
goed
schlecht
→
slecht
neu
→
nieuw
alt
→
oud
jung
→
jong
alt
→
oud
schön
→
mooi
hässlich
→
lelijk
reich
→
rijk
arm
→
arm
schnell
→
snel
langsam
→
langzaam
hoch
→
hoog
niedrig
→
laag
lang
→
lang
kurz
→
kort
dick
→
dik
dünn
→
dun
warm
→
warm
kalt
→
koud
teuer
→
duur
billig
→
goedkoop
einfach
→
eenvoudig
schwierig
→
moeilijk
wichtig
→
belangrijk
unwichtig
→
onbelangrijk
richtig
→
juist
falsch
→
fout
Kleuren
Kleuren zijn bijvoeglijke naamwoorden en verbuigen dus:
rot
Nederlands
rood
das rote Auto
de rode auto
blau
Nederlands
blauw
der blaue Himmel
de blauwe hemel
grün
Nederlands
groen
die grüne Wiese
de groene weide
gelb
Nederlands
geel
die gelbe Sonne
de gele zon
schwarz
Nederlands
zwart
der schwarze Kaffee
de zwarte koffie
weiß
Nederlands
wit
das weiße Papier
het witte papier
grau
Nederlands
grijs
die graue Maus
de grijze muis
braun
Nederlands
bruin
die braunen Schuhe
de bruine schoenen
rosa
Nederlands
roze
das rosa Kleid
de roze jurk
lila
Nederlands
lila/paars
die lila Blume
de paarse bloem
orange
Nederlands
oranje
das orange T-Shirt
het oranje T-shirt
Karaktereigenschappen
freundlich
→
vriendelijk
ein freundlicher Mann
-
een vriendelijke man
nett
→
aardig
eine nette Frau
-
een aardige vrouw
lustig
→
grappig
ein lustiger Film
-
een grappige film
traurig
→
verdrietig
ein trauriges Kind
-
een verdrietig kind
fleißig
→
ijverig
fleißige Studenten
-
ijverige studenten
faul
→
lui
ein fauler Tag
-
een luie dag
klug
→
slim
ein kluges Mädchen
-
een slim meisje
dumm
→
dom
eine dumme Frage
-
een domme vraag
mutig
→
moedig
ein mutiger Held
-
een moedige held
ängstlich
→
angstig
ein ängstliches Tier
-
een angstig dier
Fysieke beschrijvingen
Er hat blonde Haare
→
Hij heeft blond haar
Sie hat blaue Augen
→
Zij heeft blauwe ogen
Er ist groß und schlank
→
Hij is lang en slank
Sie ist klein und kräftig
→
Zij is klein en stevig
Er trägt einen Bart
→
Hij draagt een baard
Sie trägt eine Brille
→
Zij draagt een bril
Er hat kurze Haare
→
Hij heeft kort haar
Sie hat lange Haare
→
Zij heeft lang haar
Er ist etwa dreißig Jahre alt
→
Hij is ongeveer dertig jaar oud
Sie sieht jung aus
→
Zij ziet er jong uit
Hoofdstuk
11
Voorzetsels & Locatie
Waar alles zich bevindt
Duitse voorzetsels bepalen de naamval. Sommige krijgen altijd dezelfde naamval, andere wisselen.
Voorzetsels met Accusatief (4e naamval)
Deze voorzetsels krijgen altijd de accusatief:
durch
→
door
durch die Stadt
=
door de stad
für
→
voor
für dich
=
voor jou
gegen
→
tegen
gegen die Wand
=
tegen de muur
ohne
→
zonder
ohne mich
=
zonder mij
um
→
om/rond
um den Tisch
=
rond de tafel
bis
→
tot
bis morgen
=
tot morgen
entlang
→
langs
den Fluss entlang
=
langs de rivier
Voorzetsels met Datief (3e naamval)
Deze voorzetsels krijgen altijd de datief:
aus
→
uit
aus dem Haus
=
uit het huis
bei
→
bij
bei meiner Mutter
=
bij mijn moeder
mit
→
met
mit dem Auto
=
met de auto
nach
→
naar/na
nach Hause
=
naar huis
seit
→
sinds
seit gestern
=
sinds gisteren
von
→
van
von meinem Freund
=
van mijn vriend
zu
→
naar/tot
zu dir
=
naar jou
gegenüber
→
tegenover
gegenüber dem Bahnhof
=
tegenover het station
Wisselvoorzetsels
Accusatief bij beweging (wohin?), Datief bij positie (wo?):
an
aan/bij
Beweging (Accusatief)
Ich gehe an die Tafel
Positie (Datief)
Ich bin an der Tafel
auf
op
Beweging (Accusatief)
Ich lege es auf den Tisch
Positie (Datief)
Es liegt auf dem Tisch
hinter
achter
Beweging (Accusatief)
Er geht hinter das Haus
Positie (Datief)
Er ist hinter dem Haus
in
in
Beweging (Accusatief)
Ich gehe in die Schule
Positie (Datief)
Ich bin in der Schule
neben
naast
Beweging (Accusatief)
Setz dich neben mich
Positie (Datief)
Er sitzt neben mir
über
over/boven
Beweging (Accusatief)
Die Lampe hängt über den Tisch
Positie (Datief)
Die Lampe hängt über dem Tisch
unter
onder
Beweging (Accusatief)
Der Ball rollt unter das Bett
Positie (Datief)
Der Ball ist unter dem Bett
vor
voor
Beweging (Accusatief)
Stell dich vor die Tür
Positie (Datief)
Ich stehe vor der Tür
zwischen
tussen
Beweging (Accusatief)
Setz dich zwischen uns
Positie (Datief)
Er sitzt zwischen uns
Locatie-uitdrukkingen
hier
→
hier
Ich bin hier
-
Ik ben hier
da/dort
→
daar
Er ist dort
-
Hij is daar
oben
→
boven
oben im Haus
-
boven in het huis
unten
→
beneden
unten im Keller
-
beneden in de kelder
vorne
→
vooraan
vorne im Auto
-
voorin de auto
hinten
→
achteraan
hinten im Garten
-
achter in de tuin
links
→
links
links abbiegen
-
links afslaan
rechts
→
rechts
rechts von mir
-
rechts van mij
draußen
→
buiten
draußen regnet es
-
buiten regent het
drinnen
→
binnen
drinnen ist es warm
-
binnen is het warm
überall
→
overal
überall Blumen
-
overal bloemen
irgendwo
→
ergens
irgendwo hier
-
ergens hier
Veelvoorkomende locaties in verhalen
zu Hause
→
thuis
(Let op: zu + Datief)
nach Hause
→
naar huis
(Richting huis)
in der Schule
→
op school
(Positie)
zur Schule
→
naar school
(zu + der = zur)
bei der Arbeit
→
op het werk
(bij + Datief)
im Büro
→
op kantoor
(in + dem = im)
auf der Straße
→
op straat
(auf + Datief)
am Bahnhof
→
op het station
(an + dem = am)
ins Kino
→
naar de bioscoop
(in + das = ins)
im Park
→
in het park
(in + dem = im)
ans Meer
→
naar zee
(an + das = ans)
in die Stadt
→
naar de stad
(Beweging)
vom Arzt
→
van de dokter
(von + dem = vom)
beim Arzt
→
bij de dokter
(bei + dem = beim)
Hoofdstuk
12
Familie & Mensen
De personages in het verhaal
Familie en relaties zijn centrale thema's in Duitse verhalen. Deze woorden helpen je te begrijpen wie wie is.
Directe familie
Let op: familie-woorden zijn vaak sterk (veranderen in meervoud):
der Vater
→
vader
(pl:
die Väter)
mein Vater
die Mutter
→
moeder
(pl:
die Mütter)
meine Mutter
der Sohn
→
zoon
(pl:
die Söhne)
mein Sohn
die Tochter
→
dochter
(pl:
die Töchter)
meine Tochter
der Bruder
→
broer
(pl:
die Brüder)
mein Bruder
die Schwester
→
zus
(pl:
die Schwestern)
meine Schwester
der Mann
→
man/echtgenoot
(pl:
die Männer)
mein Mann
die Frau
→
vrouw/echtgenote
(pl:
die Frauen)
meine Frau
das Kind
→
kind
(pl:
die Kinder)
mein Kind
die Eltern
→
ouders
Alleen meervoud
die Geschwister
→
broers en zussen
Alleen meervoud
Uitgebreide familie
der Großvater/Opa
grootvader/opa
Meervoud
die Großväter
die Großmutter/Oma
grootmoeder/oma
Meervoud
die Großmütter
die Großeltern
grootouders
Alleen meervoud
der Onkel
oom
Meervoud
die Onkel
die Tante
tante
Meervoud
die Tanten
der Neffe
neef (zoon van broer/zus)
Meervoud
die Neffen
die Nichte
nicht (dochter van broer/zus)
Meervoud
die Nichten
der Cousin
neef
Meervoud
die Cousins
die Cousine
nicht
Meervoud
die Cousinen
der Enkel
kleinzoon
Meervoud
die Enkel
die Enkelin
kleindochter
Meervoud
die Enkelinnen
der Schwiegervater
schoonvader
Meervoud
die Schwiegerväter
die Schwiegermutter
schoonmoeder
Meervoud
die Schwiegermütter
der Schwager
zwager
Meervoud
die Schwäger
die Schwägerin
schoonzus
Meervoud
die Schwägerinnen
Relaties & sociale connecties
Mannelijk
der Freund
→
vriend/vriendje
Vrouwelijk
die Freundin
→
vriendin/vriendinnetje
Mannelijk
der Bekannte
→
kennis
Vrouwelijk
die Bekannte
→
kennis
Mannelijk
der Nachbar
→
buurman
Vrouwelijk
die Nachbarin
→
buurvrouw
Mannelijk
der Kollege
→
collega (m)
Vrouwelijk
die Kollegin
→
collega (v)
Mannelijk
der Chef
→
baas
Vrouwelijk
die Chefin
→
baas (v)
Mannelijk
der Partner
→
partner
Vrouwelijk
die Partnerin
→
partner (v)
Mannelijk
der Mitbewohner
→
huisgenoot
Vrouwelijk
die Mitbewohnerin
→
huisgenote
Mannelijk
der Verlobte
→
verloofde (m)
Vrouwelijk
die Verlobte
→
verloofde (v)
Mannelijk
der Gast
→
gast
Mannelijk
der Fremde
→
vreemdeling
Vrouwelijk
die Fremde
→
vreemdelinge
Beroepen
Mannelijk
der Arzt
→
arts
Vrouwelijk
die Ärztin
→
arts (v)
Mannelijk
der Lehrer
→
leraar
Vrouwelijk
die Lehrerin
→
lerares
Mannelijk
der Student
→
student
Vrouwelijk
die Studentin
→
studente
Mannelijk
der Polizist
→
politieagent
Vrouwelijk
die Polizistin
→
politieagente
Mannelijk
der Verkäufer
→
verkoper
Vrouwelijk
die Verkäuferin
→
verkoopster
Mannelijk
der Koch
→
kok
Vrouwelijk
die Köchin
→
kokkin
Mannelijk
der Kellner
→
ober
Vrouwelijk
die Kellnerin
→
serveerster
Mannelijk
der Bäcker
→
bakker
Vrouwelijk
die Bäckerin
→
bakker (v)
Mannelijk
der Friseur
→
kapper
Vrouwelijk
die Friseurin
→
kapster
Mannelijk
der Ingenieur
→
ingenieur
Vrouwelijk
die Ingenieurin
→
ingenieur (v)
Mannelijk
der Anwalt
→
advocaat
Vrouwelijk
die Anwältin
→
advocate
Mannelijk
der Journalist
→
journalist
Vrouwelijk
die Journalistin
→
journaliste
Mannelijk
der Künstler
→
kunstenaar
Vrouwelijk
die Künstlerin
→
kunstenares
Mannelijk
der Musiker
→
muzikant
Vrouwelijk
die Musikerin
→
muzikante
Leeftijd uitdrukken
Ich bin 25 Jahre alt
→
Ik ben 25 jaar oud
Wie alt bist du?
→
Hoe oud ben je?
Er ist älter als ich
→
Hij is ouder dan ik
Sie ist jünger als du
→
Zij is jonger dan jij
Wir sind gleich alt
→
We zijn even oud
ein dreijähriges Kind
→
een driejarig kind
Er ist in den Dreißigern
→
Hij is in de dertig
Sie ist Mitte zwanzig
→
Zij is midden twintig
ein älterer Herr
→
een oudere heer
eine junge Frau
→
een jonge vrouw