Werkwoorden & Acties
Wat gebeurt er in het verhaal?
Het hart van elke zin
Werkwoorden brengen verhalen tot leven. Ze vertellen wat personages doen, willen, kunnen en moeten. Gelukkig volgen de meeste Spaanse werkwoorden drie voorspelbare patronen.
De onregelmatige werkwoorden die we behandelen zijn zo frequent dat je ze in bijna elke alinea tegenkomt. Met deze kennis kun je de hoofdlijn van elk verhaal volgen.
Hoofdstuk
7
De 3 Regelmatige Patronen
Herken het patroon, begrijp honderden werkwoorden
Ongeveer 90% van alle Spaanse werkwoorden volgt één van deze drie patronen. Als je deze kent, kun je vaak de betekenis van nieuwe werkwoorden raden. Let op: in het Spaans wordt het onderwerp (yo, tú, él, etc.) meestal weggelaten omdat de werkwoordsvorm al aangeeft wie de actie uitvoert.
-AR werkwoorden (de grootste groep)
Dit patroon is het meest voorkomend. Kijk naar de uitgangen:
hablar = spreken/praten
yo
hablo
(ik spreek)
tú
hablas
(jij spreekt)
él/ella
habla
(hij/zij spreekt)
nosotros
hablamos
(wij spreken)
vosotros
habláis
(jullie spreken)
ellos/ellas
hablan
(zij spreken)
Veelvoorkomende -AR werkwoorden
amar
→
houden van
Amo el chocolate
-
Ik hou van chocolade
bailar
→
dansen
Baila muy bien
-
Hij/zij danst heel goed
caminar
→
wandelen
Camina rápido
-
Hij loopt snel
cantar
→
zingen
María canta bien
-
María zingt goed
comprar
→
kopen
Compran pan
-
Zij kopen brood
cocinar
→
koken
Cocina muy bien
-
Zij kookt heel goed
desayunar
→
ontbijten
Desayuno temprano
-
Ik ontbijt vroeg
escuchar
→
luisteren
Escucha música
-
Hij luistert naar muziek
esperar
→
wachten/hopen
Esperamos el bus
-
Wij wachten op de bus
estudiar
→
studeren
Estudian español
-
Zij studeren Spaans
llegar
→
aankomen
Llega tarde
-
Hij komt te laat
llamar
→
bellen/noemen
Te llamo mañana
-
Ik bel je morgen
mirar
→
kijken
Miro la tele
-
Ik kijk tv
necesitar
→
nodig hebben
Necesito ayuda
-
Ik heb hulp nodig
pagar
→
betalen
Paga la cuenta
-
Hij betaalt de rekening
preguntar
→
vragen
Pregunta mucho
-
Hij vraagt veel
trabajar
→
werken
Trabaja en un banco
-
Hij werkt bij een bank
viajar
→
reizen
Viajan a España
-
Zij reizen naar Spanje
-ER werkwoorden
De tweede groep, minder werkwoorden maar zeer frequent:
comer = eten
yo
como
(ik eet)
tú
comes
(jij eet)
él/ella
come
(hij/zij eet)
nosotros
comemos
(wij eten)
vosotros
coméis
(jullie eten)
ellos/ellas
comen
(zij eten)
Veelvoorkomende -ER werkwoorden
aprender
→
leren
Aprende español
-
Hij leert Spaans
beber
→
drinken
Bebo agua
-
Ik drink water
comprender
→
begrijpen
No comprendo
-
Ik begrijp het niet
correr
→
rennen
Los niños corren
-
De kinderen rennen
creer
→
geloven
No lo creo
-
Ik geloof het niet
deber
→
moeten
Debes estudiar
-
Je moet studeren
leer
→
lezen
Lee un libro
-
Hij leest een boek
meter
→
stoppen in
Meto la llave
-
Ik stop de sleutel erin
prometer
→
beloven
Te prometo
-
Ik beloof je
responder
→
antwoorden
Responde rápido
-
Antwoord snel
romper
→
breken
Rompe el vaso
-
Hij breekt het glas
temer
→
vrezen
Teme la oscuridad
-
Hij vreest het donker
vender
→
verkopen
Venden la casa
-
Zij verkopen het huis
-IR werkwoorden
De derde groep, vergelijkbaar met -ER maar met enkele verschillen:
vivir = leven/wonen (regelmatig)
yo
vivo
(ik woon)
tú
vives
(jij woont)
él/ella
vive
(hij/zij woont)
nosotros
vivimos
(wij wonen)
vosotros
vivís
(jullie wonen)
ellos/ellas
viven
(zij wonen)
Veelvoorkomende -IR werkwoorden
abrir
→
openen
Abro la ventana
-
Ik open het raam
asistir
→
bijwonen
Asiste a clase
-
Hij woont de les bij
compartir
→
delen
Comparte su comida
-
Hij deelt zijn eten
decidir
→
beslissen
Decido ahora
-
Ik beslis nu
describir
→
beschrijven
Describe la casa
-
Hij beschrijft het huis
discutir
→
discussiëren
Discuten mucho
-
Zij discussiëren veel
escribir
→
schrijven
Escribo una carta
-
Ik schrijf een brief
existir
→
bestaan
Existe un problema
-
Er bestaat een probleem
ocurrir
→
gebeuren
Ocurre algo
-
Er gebeurt iets
partir
→
vertrekken
Parten mañana
-
Zij vertrekken morgen
recibir
→
ontvangen
Recibe una carta
-
Zij ontvangt een brief
subir
→
omhoog gaan
Subo las escaleras
-
Ik ga de trap op
sufrir
→
lijden
Sufre mucho
-
Hij lijdt veel
Hoofdstuk
8
De Essentiële Onregelmatigen
Deze werkwoorden zijn overal
Deze werkwoorden zijn onregelmatig maar zo frequent dat je ze uit je hoofd moet kennen. Ze komen in bijna elk gesprek en verhaal voor.
HACER (doen/maken)
yo
hago
(ik doe/maak)
Hago la tarea
Ik maak huiswerk
tú
haces
(jij doet/maakt)
¿Qué haces?
Wat doe je?
él/ella
hace
(hij/zij doet)
Hace frío
Het is koud
nosotros
hacemos
(wij doen)
Hacemos ejercicio
Wij sporten
vosotros
hacéis
(jullie doen)
¿Hacéis deporte?
Doen jullie aan sport?
ellos/ellas
hacen
(zij doen)
Hacen ruido
Zij maken lawaai
Belangrijke uitdrukkingen met HACER
hacer la cama
→
het bed opmaken
hacer la comida
→
eten maken/koken
hacer una pregunta
→
een vraag stellen
hacer ejercicio
→
sporten
hacer un viaje
→
een reis maken
hacer caso
→
aandacht schenken
hacer falta
→
nodig zijn
Hace calor/frío
→
Het is warm/koud
(weeruitdrukkingen)
Hace sol/viento
→
Het is zonnig/winderig
(weeruitdrukkingen)
IR (gaan)
yo
voy
(ik ga)
Voy a casa
Ik ga naar huis
tú
vas
(jij gaat)
¿Adónde vas?
Waar ga je heen?
él/ella
va
(hij/zij gaat)
Va al trabajo
Hij gaat naar het werk
nosotros
vamos
(wij gaan)
¡Vamos!
Laten we gaan!
vosotros
vais
(jullie gaan)
¿Vais al cine?
Gaan jullie naar de bioscoop?
ellos/ellas
van
(zij gaan)
Van a la playa
Zij gaan naar het strand
VENIR (komen)
yo
vengo
(ik kom)
Vengo enseguida
Ik kom meteen
tú
vienes
(jij komt)
¿Vienes conmigo?
Kom je met mij mee?
él/ella
viene
(hij/zij komt)
Viene de Madrid
Hij komt uit Madrid
nosotros
venimos
(wij komen)
Venimos mañana
Wij komen morgen
vosotros
venís
(jullie komen)
¿Venís también?
Komen jullie ook?
ellos/ellas
vienen
(zij komen)
Vienen siempre
Zij komen altijd
Modale werkwoorden - Willen, Kunnen, Moeten
Gebruik deze werkwoorden met een infinitief: puedo comer (ik kan eten)
QUERER (willen)
quiero
→
ik wil
Quiero un helado
-
Ik wil een ijsje
quieres
→
jij wilt
¿Quieres venir?
-
Wil je komen?
quiere
→
hij/zij wil
Quiere dormir
-
Hij wil slapen
queremos
→
wij willen
Queremos salir
-
Wij willen uitgaan
queréis
→
jullie willen
¿Queréis comer?
-
Willen jullie eten?
quieren
→
zij willen
Quieren saber
-
Zij willen weten
PODER (kunnen)
puedo
→
ik kan
Puedo ayudarte
-
Ik kan je helpen
puedes
→
jij kunt
¿Puedes repetir?
-
Kun je herhalen?
puede
→
hij/zij kan
No puede venir
-
Hij kan niet komen
podemos
→
wij kunnen
Podemos ir
-
Wij kunnen gaan
podéis
→
jullie kunnen
¿Podéis esperar?
-
Kunnen jullie wachten?
pueden
→
zij kunnen
Pueden entrar
-
Zij kunnen binnenkomen
DEBER (moeten)
debo
→
ik moet
Debo estudiar
-
Ik moet studeren
debes
→
jij moet
Debes escuchar
-
Je moet luisteren
debe
→
hij/zij moet
Debe salir
-
Hij moet vertrekken
debemos
→
wij moeten
Debemos pagar
-
Wij moeten betalen
debéis
→
jullie moeten
Debéis decidir
-
Jullie moeten beslissen
deben
→
zij moeten
Deben trabajar
-
Zij moeten werken
Hoofdstuk
9
Vragen & Ontkenningen
Essentieel voor dialogen
In verhalen stellen personages vragen en ontkennen ze dingen. Spaanse vragen beginnen met een omgekeerd vraagteken (¿).
Vraagwoorden
¿Quién?
→
Wie?
(Voor personen)
¿Quién es?
-
Wie is het?
¿Qué?
→
Wat?
(Dingen/acties)
¿Qué haces?
-
Wat doe je?
¿Dónde?
→
Waar?
(Plaats)
¿Dónde vives?
-
Waar woon je?
¿Cuándo?
→
Wanneer?
(Tijd)
¿Cuándo sales?
-
Wanneer vertrek je?
¿Cómo?
→
Hoe?
(Manier)
¿Cómo estás?
-
Hoe gaat het?
¿Por qué?
→
Waarom?
(Reden)
¿Por qué lloras?
-
Waarom huil je?
¿Cuánto?
→
Hoeveel?
(Hoeveelheid)
¿Cuánto cuesta?
-
Hoeveel kost het?
¿Cuál?/¿Cuáles?
→
Welke?
(Keuze)
¿Cuál prefieres?
-
Welke heb je liever?
¿De quién?
→
Van wie?
(Bezit)
¿De quién es esto?
-
Van wie is dit?
¿Con quién?
→
Met wie?
(Gezelschap)
¿Con quién vas?
-
Met wie ga je?
¿A qué hora?
→
Hoe laat?
(Tijd)
¿A qué hora llegas?
-
Hoe laat kom je aan?
Vragen maken
Intonatie
Voorbeeld
¿Hablas español?
Vertaling
Spreek je Spaans?
Uitleg
Gewoon toon verhogen
Vraagwoord eerst
Voorbeeld
¿Dónde vas?
Vertaling
Waar ga je heen?
Uitleg
Vraagwoord + werkwoord
¿Verdad?
Voorbeeld
Hablas español, ¿verdad?
Vertaling
Je spreekt Spaans, toch?
Uitleg
Tag-vraag
Ontkenningen met NO
Plaats NO voor het werkwoord:
Positief
Hablo español
Negatief
No hablo español
Positief
Es fácil
Negatief
No es fácil
Positief
Me gusta
Negatief
No me gusta
Positief
Entiendo
Negatief
No entiendo
Positief
Tengo hambre
Negatief
No tengo hambre
Positief
Quiero ir
Negatief
No quiero ir
Andere negatieve woorden
Deze woorden kunnen MET of ZONDER no worden gebruikt:
nada
→
niets
No veo nada
-
Ik zie niets
nadie
→
niemand
No hay nadie
-
Er is niemand
nunca/jamás
→
nooit
No como nunca carne
-
Ik eet nooit vlees
tampoco
→
ook niet
Yo tampoco
-
Ik ook niet
ni...ni
→
noch...noch
Ni tú ni yo
-
Noch jij noch ik
ningún/ninguno
→
geen
No tengo ningún problema
-
Ik heb geen probleem
ya no
→
niet meer
Ya no trabajo
-
Ik werk niet meer
todavía no
→
nog niet
Todavía no está listo
-
Het is nog niet klaar
Veelvoorkomende antwoorden op vragen
¡Claro!
→
Natuurlijk!
(Bevestigend)
Por supuesto
→
Natuurlijk
(Formeel bevestigend)
Desde luego
→
Zeker
(Instemming)
Vale
→
Oké
(Instemming (Spanje))
De acuerdo
→
Akkoord
(Eens zijn)
No importa
→
Het maakt niet uit
(Onbelangrijk)
No sé
→
Ik weet het niet
(Onbekend)
Depende
→
Het hangt ervan af
(Onzeker)
Quizás
→
Misschien
(Mogelijkheid)
Probablemente
→
Waarschijnlijk
(Waarschijnlijk)
Lamentablemente
→
Helaas
(Spijt)
Afortunadamente
→
Gelukkig
(Opluchting)
Woorden die dialogen structureren
Entonces
→
Dus/Dan
(Gevolg)
Pues
→
Nou
(Antwoord beginnen)
Bueno
→
Nou/Goed
(Beginnen/accepteren)
Pero
→
Maar
(Contrast)
Sin embargo
→
Echter
(Formeel contrast)
Además
→
Bovendien
(Toevoeging)
Por cierto
→
Trouwens
(Onderwerp veranderen)
A propósito
→
Overigens
(Gerelateerd onderwerp)
Oye/Oiga
→
Hé/Luister
(Aandacht vragen)
Mira/Mire
→
Kijk
(Aanwijzen)
Fíjate
→
Stel je voor
(Nadruk)